Czy wiesz...?
- ciekawostki związane z Bączalem -
Czy wiesz, który Wójt Gminy Skołyszyn - pochodzący z Bączala Górnego porównywany jest do Prezydentów Gabriela Narutowicza oraz Johna F. Kennedy'ego i dlaczego?
Na Ziemi Bączalskiej urodziło się wielu wybitnych przedstawicieli świata kultury, nauki, religii, polityki i innych dziedzin życia społecznego oraz zawodowego. Jedną z takich osób jest Jan Grzywacz, urodzony w Bączalu Górnym - wieloletni Wójt Gminy Skołyszyn, począwszy od lat międzywojennych, aż do swojej tragicznej śmierci w 1944 roku. Jan Grzywacz - urodził się 1 lutego 1900 roku w Bączalu Górnym, jako syn Marianny i Józefa. Ukończył Szkołę Podstawową w Bączalu Dolnym. Od najmłodszych lat pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców. W wieku 17 lat otrzymał powołanie do służby wojskowej. Podczas ostatniego okresu trwania I wojny światowej został wcielony do oddziału ułanów, ponieważ doskonale opanował jazdę konną. Walczył na froncie włoskim, m.in. w bitwie pod Coporetto, za co w 1937 roku został uhonorowany najwyższym polskim odznaczeniem wojennym, nadawanym za wybitne zasługi bojowe - Orderem Virtuti Militari (Krzyż Srebrny). Po powrocie z wojennej pożogi, został wybrany na sołtysa Bączala Górnego (gdzie mieszkał i prowadził 5 ha gospodarstwo rolne), a następnie radnego do ówczesnego Zarządu Gminy. Wkrótce został powołany na Zastępcę Wójta Gminy Skołyszyn (Wójtem był wówczas kpt. Józef Burda). W 1936 roku, po ustąpieniu ze stanowiska Józefa Burdy został wybrany drugim w historii Wójtem Gminy Skołyszyn. Przewodził mieszkańcom Gminy Skołyszyn w trudnym okresie II wojny światowej. Dał się poznać jako dobry gospodarz. Urząd Wójta pełnił aż do swojej tragicznej śmierci w dniu 15. października 1944 roku, kiedy to został zastrzelony, osierocając żonę Karolinę i trójkę dzieci. Poniósł śmierć od skrytobójczej kuli, dlatego niekiedy porównywany jest do Prezydenta RP Gabriela Narutowicza i Prezydenta USA Johna F. Kennedy'ego, którzy również zostali zastrzeleni przez zamachowców w trakcie pełnienia urzędu (odpowiednio w 1922 i 1963 roku). Wójt Jan Grzywacz został pochowany na Starym Cmentarzu w Bączalu Dolnym. Po wielu latach jego doczesne szczątki zostały ekshumowane i obecnie spoczywają się w grobie rodzinnym Grzywaczów na Nowym Cmentarzu w Bączalu Dolnym. /Osoby na zdjęciu z zaprzysiężenia w 1936 r. (z kwiatami) to ówcześni pracownicy Urzędu Gminy Skołyszyn: Przybyłowicz, Gorczyca, Leśniak, Sokołowska, Ostręga, Grzywacz (Wójt - po środku), Żabiński, Dyląg, Cetnar. Także na pozostałych dwóch zdjęciach widoczni są Wójt Jan Grzywacz wraz z podległymi mu pracownikami Urzędu Gminy Skołyszyn/ To ostatni wpis bączalskiego "czywiesza" w tym sezonie. Postaramy się powrócić w jesieni. Życzymy słonecznego lata, pozdrawiamy i dziękujemy za zainteresowanie!
0 Comments
Czy wiesz, że na bączalskich łąkach występują storczyki - objęte w Polsce ochroną?
Łąki w Bączalu Dolnym i Bączalu Górnym, to unikatowe ekosystemy przyrodnicze pod względem florystycznym i faunistycznym. Ich fragment podlega ochronie prawnej w ramach obszaru Natura 2000 pn. "Łąki nad Młynówka". W wielu miejscach na terytorium Bączala można spotkać gatunki z rodziny storczykowatych, które objęte są ścisła ochroną w Polsce. Jak do tej pory udało nam się udokumentować co najmniej 5 gatunków dziko występujących, polskich storczyków. Są to: stoplamek plamisty, kukułka szerokolistna, podkolan biały, kruszczyk błotny i kruszczyk szerokolistny. Któż wie, jakie jeszcze storczyki mają swoje stanowiska w Bączalu? Stoplamki i kukułki swoje kwitnienie rozpoczynają w maju. Podkolany zachwycają swoim niepowtarzanym zapachem w czerwcu, a kruszczyki można podziwiać w na przełomie lipca i sierpnia. Na zdjęciach stoplamek plamisty i kukułka szerokolistna kwitnące w Bączalu Górnym - na Dutkowicach w dniu 22. maja 2020 roku. Czy wiesz, że niegdyś na Starym Cmentarzu w Bączalu Dolnym znajdowała się kostnica, w której sporadycznie (w razie potrzeby) dokonywano sekcji zwłok? Stary Cmentarz w Bączalu Dolnym ma bardzo długą i niezwykle ciekawą historię. Został założony już w 1786 roku, co czyni go jedną z najstarszych zachowanych nekropolii w Polsce. W 1850 roku został sprofanowany, dlatego też 15. grudnia tego samego roku ówczesny proboszcz bączalski ksiądz Antoni Dobrzański dokonał jego rekoncyliacji. Według ustnych przekazów sędziwych mieszkańców Bączala Górnego, dawniej na terenie cmentarza znajdowała się drewniana kostnica (obecnie rozebrana), w której przynajmniej kilkukrotnie miano dokonywać sekcji zwłok (jeszcze w czasach II wojny światowej, przez lekarzy m.in. ze szpitala w Jaśle). W skład ruchomego wyposażenia kostnicy wchodziły m.in. gliniane naczynia wykorzystywane przy oględzinach zwłok ludzkich. Naczynia te na polecenie księdza prałata Stanisława Czernieca zostały przetopione w latach 1957-1959 w piecach kościelnej cegielni; w trakcie wypału cegły murarskiej w okresie przygotowań do budowy murowanego kościoła parafialnego. Fot: Maks Dron
Czy wiesz, że w bączalskim kościele parafialnym znajduje się unikatowe pod wieloma względami przedstawienie grupy ukrzyżowania (grupy pasyjnej)?
Grupa Ukrzyżowania to artystyczne przedstawienie ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa, w asyście postaci biblijnych zgromadzonych pod krzyżem. Klasycznym przykładem tego typu ikonograficznego jest krucyfiks i rzeźbione postacie Maryi i Jana Ewangelisty, stojące pod krzyżem. Tego typu przedstawienia ukazane są w większości wiekowych kościołów, m.in. w pobliskich Święcanach, Sławęcinie, Trzcinicy oraz w Jaśle (Kolegiata). Grupa ukrzyżowania w kościele w Baczalu Dolnym jest pod kilkoma względami wyjątkowa i unikatowa. Po pierwsze łączy w sobie dualizm sztuk - rzeźbiarstwo i malarstwo (barokowy krucyfiks z XVIII wieku i otaczające go malowane postaci biblijne). Po drugie znajduje się, nie tradycyjnie w budynku kościoła - pomiędzy prezbiterium a nawą, a w przylegającej kaplicy przykościelnej. Wreszcie po trzecie, grupa pasyjna w bączalskim kościele nie ogranicza się do tradycyjnego przedstawienia tylko trzech postaci (Jezusa Chrystusa, Marii z Nazaretu i Jana Ewangelisty). Ukazuje ona dodatkowo Setnika (Longinusa) w rzymskiej zbroi oraz płaczącą Salome. Czy wiesz, że 105 lat temu na terenie Bączala Dolnego i Bączala Górnego miały miejsce zaciekłe walki bitwy pod Gorlicami?
W maju 1915 roku przez rejon m.in. okolic Gorlic i Jasielszczyzny przeszedł front wojenny. W specjalistycznej terminologii, po latach bitwę tą nazwano Operacją Gorlicką lub bitwą pod Gorlicami. W dniach 4-6 maja 1915 roku żołnierze wielu narodowości walczyli na terenie Gminy Skołyszyn. Jedne z najbardziej zaciekłych walk toczyły się w Bączalu, m.in o silnie umocniony masyw wzgórza Babis (Bączal Dolny/Sławęcin - najwyższa kulminacja miejscowego odcinka doliny rzeki Ropy) i góry Jodłowiec (Bączal Górny, Jabłonica), gdzie po dzień dzisiejszy zachowały się pozostałości okopów. Świadectwem tragicznych walk I wojny światowej jest 6. cmentarzy wojennych założonych na terenie Gminy Skołyszyn, z czego aż trzy znajdują w Bączalu i jego najbliższej okolicy (nr 26 - Sławęcin, nr 27 - Bączal Dolny i nr 28 - pogranicze Jabłonicy i Bączala Górnego). Ciekawostką jest, że wśród walczących na terenie Bączala Dolnego i Baczala Górnego byli żołnierze z pułku wadowickiego, a wśród nich Karol Wojtyła (senior) - ojciec papieża Jana Pawła II. Wielu żołnierzy z małopolskich Wadowic i Kalwarii Zebrzydowskiej miało przy sobie pamiątkowy medalik z koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Kalwaryjskiej. Jako ilustrację dzisiejszego artykułu tematycznego przedstawiamy taki właśnie medalik odnaleziony na Ziemi Bączalskiej po wielu latach od przejścia tragicznej zawieruchy wojennej. |