Czy wiesz...?
- ciekawostki związane z Bączalem -
Czy potrafisz wymienić osoby z Bączala Dolnego i Bączala Górnego, które na przestrzeni ostatnich 150 lat dożyły stu lat i więcej lub zbliżyły się do tego sędziwego wieku?
Najstarszymi osobami urodzonymi i zamieszkałymi na przestrzeni ostatnich 150 lat w Bączalu Dolnym i Bączalu Górnym, które osiągnęły więcej niż 95 lat byli (i są):
Ponadto trzema najstarszymi mieszkańcami Opacia byli:
0 Comments
Czy wiesz ilu profesorów i doktorów bezpośrednio lub pośrednio (rodzinnie oraz zawodowo) związanych jest z Bączalem Dolnym i Bączalem Górnym?
Z sołectwami Bączal Dolny i Bączal Górny związanych jest co najmniej dziewięcioro profesorów (z nadania Prezydenta RP i uczelnianych) oraz siedem osób ze stopniem naukowym doktora. Są to:
Szkoła Podstawowa w Bączalu Dolnym założona w 1885 to prawdziwa akademia talentów. W ciągu swojej długiej i chlubnej historii placówka "wypuściła w świat" co najmniej trzech profesorów zwyczajnych i uczelnianych oraz jednego doktora, tj. prof. Mariana Cichonia, prof. Jerzego Bartmińskiego, prof. UJ Marię Walczak oraz dra Bronisława Syzdka. Nie sposób wymienić wszystkich magistrów, inżynierów i licencjatów, którzy uczyli się w szkole w Bączalu Dolnym, ale mimo wszystko wspomnimy kilkoro z tego grona: mgr Jan Knapik (absolwent Uniwersytetu Lwowskiego) - filozof, pedagog, działacz społeczny, inż. Bronisław Stoj (absolwent Politechniki Krakowskiej) - repatriant, inżynier mechanik i kierownik jednego z wydziałów ZMG "Glinik" w Gorlicach, inż. Jan Bąbaś (absolwent Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie) - ekonomista, I Sekretarz KD Kraków - Nowa Huta, mgr Jan Dachowski (absolwent UMCS w Lublinie) - prawnik, metalurg i działacz sportowy, mgr Marian Bartmiński (absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego) - sportowiec i sędzia piłkarski, ks. mgr Tadeusz Strugała (absolwent WSD w Przemyślu) - kanonik, proboszcz w Kurzynie Średniej, mgr Krzysztof Wnęk (absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie) - historyk, były zastępca burmistrza Jasła, mgr Elżbieta Kaszowicz (absolwentka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie) - historyczka, wieloletnia dyrektor SP i ZSP w Bączalu Dolnym, mgr inż. Dariusz Łyszczarz (absolwent Politechniki Rzeszowskiej) - przewodniczący Rady Gminy Skołyszyn, mgr Janusz Kmiecik (absolwent UMCS w Lublinie) - prawnik, prezes Sądu Okręgowego w Krośnie, mgr Katarzyna Kaszowicz (absolwentka MWSE w Tarnowie) - dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg w Jaśle, ks. mgr Wojciech Kmiotek (absolwent WSD w Rzeszowie) - wikariusz w Kupnie, lek. dent. Agnieszka Halko - Gąsior (absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Lublinie) - lekarz periodontolog, skarbnik Polskiego Towarzystwa Stomatologii Laserowej oraz wielu, wielu innych, których postawa, doświadczenie i bezcenna życiowa mądrość przyczyniły się do prężnego rozwoju środowisk lokalnych. Czy wiesz, kim są obecni właściciele zabytkowego dworu Rylskich w Lipnicy Dolnej i jakie mają powiązania z Bączalem?
Właścicielami dworu Rylskich w Lipnicy Dolnej są dwaj profesorowie Jan i Marek - synowie Eustachego Chmielewskiego herbu Jastrzębiec, który był architektem kościoła parafialnego w Bączalu Dolnym. Murowany kościół w Bączalu Dolnym został wybudowany wg drugiego projektu tego znanego lwowskiego architekta sporządzonego w latach 40-stych XX wieku. Eustachy Chmielewski pojął za żonę Annę z Rylskich urodzoną właśnie w Lipnicy Dolnej. Ukończył Wydział Architektury Politechniki Lwowskiej. Przed II wojną światową piastował stanowisko Dyrektora Departamentu Budownictwa w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Był autorem m.in. pierwszego wieżowca wybudowanego w Polsce porozbiorowej (dom profesorów Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach, 1929-1931). W związku z wybuchem wojny wraz z innymi wysokimi urzędnikami administracji państwowej został relokowany. Zamieszkał w majątku żony. Niestety w okresie PRL majątek Rylskich wraz z drewnianym dworem został upaństwowiony i sprzedany. Dopiero niespełna kilka lat temu powrócił do prawowitych właścicieli. Dwór został odnowiony zgodnie z wytycznymi konserwatora zabytków i stał się wizytówką miejscowości. Czy wiesz, że ziemie Bączala Górnego zamieszkiwane były już w epoce kamienia i żyła na nich ludność m.in. z kultury pucharów lejkowatych?
Znaleziska archeologiczne na obszarze Bączala Górnego potwierdzają osadnictwo neolityczne, czyli z młodszej epoki kamienia. Liczne narzędzia z krzemienia pasiastego oraz wołyńskiego (pięściaki, otoczaki i groty) a także zachowane fragmenty ceramiki, które wielokrotnie znajdowane były w Bączalu Górnym nieopodal granicy z Lisowem wskazują na osiadły tryb życia ludności z kultury pucharów lejkowatych. To jedna z kultur neolitu występująca w Europie między 3700 a 1900 rokiem p.n.e. Wynika z tego, że terytorium Bączala Górnego zamieszkiwane było znacznie wcześniej; wiele stuleci przedtem nim powstała osada/grodzisko Karpacka Troja w Trzcinicy. Stanowisko archeologiczne w Bączalu Górnym zostało częściowo zbadane przez Dział Archeologiczny Muzeum Podkarpackiego w Krośnie oraz konsultowane z historykami Instytutu Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Na obszarze Bączala Górnego dokonywano także licznych, przypadkowych odkryć z epoki wpływów rzymskich oraz znajdowano artefakty wczesnośredniowieczne. Czy wiesz, kim był Jan z Bączala? Każda miejscowość, a już szczególnie sławiąca się kilkuwiekową historią, zwykła się szczycić swoimi sławnymi rodakami. Sanok wymienia Grzegorza (1407-1477) - filozofa i humanistę, późniejszego arcybiskupa Lwowa; Krosno wskazuje na Pawła (+1517) - jednego z pierwszych polskich humanistów; Jasło ma swojego Bartłomieja - Bartholomeus de Iassel (1360-1407) - filozofa i teologa, a Bączal przypomina Jana (żyjącego w XV wieku) - zacnego burgrabiego i sędziego grodzkiego.
Jan z Bączala przyszedł na świat w Bączalu Górnym, który w tamtych czasach należał do sławnego rodu szlacheckiego herbu Gozdawa sprowadzonego w XIV wieku wraz z osadnikami z rejonu Śląska i Czech przez biskupa krakowskiego Jana Muskatę. Z racji nabytej ziemi, w późniejszych latach przyjęli nazwisko rodowe Bączalscy. I tak Jan (Jaśko) z Bączala pobierał nauki na dworach możnowładców. Piastował wiele ważnych funkcji w administracji I Rzeczpospolitej. Zasiadał m.in. na urzędzie podstarościego bieckiego i sędziego grodzkiego w latach 1437-1438. Był także burgrabią zamku bieckiego przez kilka lat od 1437. Jako zarządca zamku w Bieczu (a właściwie trzech zamków, które stanowiły rezydencję królewską) mógł kilkukrotnie spotykać się z ówczesnymi władcami Królestwa Polskiego. W tym okresie tj. w 1439 król Władysław Warneńczyk wraz z bratem Kazimierzem zawarł na zamku w Bieczu układ z zakonem joannitów. W tym samym roku tylko w kilka miesięcy później również w Bieczu Władysław Warneńczyk spotkał się z królem węgierskim. Jan z Bączala dbał o bezpieczeństwo powierzonego mu miasta stanowiącego stolicę rozległego powiatu bieckiego, który w tamtym okresie obejmował 11 miasta i ponad 200 wiosek. Obejmował obszar około 2300 kilometrów kwadratowych. W 1444 Jaśko zakupuje wieś Błędową koło Pilzna, do której przeprowadza się wraz z rodziną (w tym z najstarszym synem - również Janem), a w 1445 roku nabywa Modlnicę koło Krakowa, którą wkrótce odsprzedaje. Partycypuje także we własności dóbr Racławice. Dalsze jego losy są nieznane. Bez wątpienia Jan z Bączala był nietuzinkową postacią XV-wiecznego Królestwa Polskiego. |